Samenvatting De Koerier

Episode 1: een voorbode van hoop of onheil?

In de eerste episode maken we kennis met De Koerier. Het is eind januari 1629. Door de Staten Generaal zijn in een geheim overleg met prins Frederik Hendrik van Oranje aan hem de benodigde financiële middelen toegezegd om de strategisch gelegen stad ’s-Hertogenbosch op de Spanjaarden te veroveren. 

De Koerier arriveert op Kasteel Maurick, waar hij een geheime missie heeft: inlichtingen verzamelen voor Frederik Hendrik. De Koerier reflecteert op de recente overwinning van admiraal Piet Hein, die de Zilvervloot van de Spanjaarden heeft veroverd, en de vreugde die dit met zich meebracht. De Koerier was mee op deze heroïsche tocht, maar heeft er wel scheurbeuk aan over gehouden waar hij nog steeds last van heeft. Ondanks zijn ziekte voelt hij zich gelukkig dat hij nog leeft en dit werk voor zijn opdrachtgever kan uitvoeren.

De Koerier beschrijft de strategische waarde van Kasteel Maurick en de politieke spanningen in de regio, waar de familie Heym, aan wie het kasteel toebehoort, niet op de hand is van de Staatsen. Hij moet daarom voorzichtig zijn met wat hij zegt. De Koerier maakt gebruik van complimenten om het vertrouwen van de eigenaar, Hendrick Heym, te winnen, terwijl hij zijn ware bedoelingen verbergt. Hij is slechts op doorreis naar Wezel, laat hij Heym weten.

De Koerier vertelt uitvoerig over de elf mislukte pogingen om ’s-Hertogenbosch in te nemen die eind zestiende en begin zeventiende eeuw door de Staatsen zijn ondernomen. Hij is zich bewust van de risico's van zijn werk en de rol die hij speelt in het grotere politieke spel. Hij is ook een pacifist, wat in contrast staat met de oorlogsomstandigheden om hem heen. De aflevering eindigt met De Koerier die zijn observaties rapporteert waarbij hij uitgebreid de geschiktheid van het kasteel beschrijft als hoofdkwartier van het op handen zijnde beleg.

Episode 2: in stilte voorbereid

In de tweede aflevering van De Koerier ontwikkelt het verhaal zich verder rond de hoofdpersoon, Victor, die alles is kwijtgeraakt en nu op zoek is naar een plek om te blijven. Hij heeft zijn tent opgeslagen op het veld achter Kasteel Maurick, waar hij nadenkt over de situatie. 

Het is eind april 1629. Frederik Hendrik heeft een grote troepenmacht laten verzamelen op de Mookerheide bij Nijmegen. Hij heeft zijn ware intenties voor de Spaansen geheim kunnen houden. Van hieruit is het mogelijk om op te trekken naar zowel Lingen, Wezel, Breda als ’s-Hertogenbosch. Pas wanneer de troepen bij Grave de Maas oversteken wordt duidelijk dat ’s-Hertogenbosch het doel is.

De situatie escaleert wanneer de ruiters van Frederik Hendrik de stad omcirkelen en alle toegangen blokkeren. De inwoners van de vestingstad lijken zich desalniettemin geen al te grote zorgen te maken over wat hen mogelijk te wachten staat. Ze hebben vertrouwen in Van Grobbendonck, de aanvoerder van het Bossche garnizoen, en het Spaans leger dat ongetwijfeld snel zal verschijnen om hen te ontzetten.

De Koerier observeert de chaos en de opbouw van het Staatse leger om hem heen. Hij beschrijft de enorme aantallen soldaten die zich verzamelen en de voorbereidingen die worden getroffen. Frederik Hendrik zelf verschijnt op het veld, en zijn autoriteit en strategische vaardigheden worden benadrukt. Hij is vastbesloten om de Spanjaarden te verdrijven en de Republiek der Nederlanden te vestigen.

De aflevering verkent ook de dynamiek tussen de personages, zoals de ontmoeting tussen Victor en de dochter van een commandant. De dochter, een zoetelaarster, vertelt over de plannen van haar vader om niet alleen te belegeren, maar ook aan te vallen.

Episode 3: het genie van de goede voorbereiding

In de derde episode wordt het verhaal van de belegering verder verteld. Frederik Hendrik heeft met zijn leger van 28.000 man de stad omsingeld, maar de burgers van 's-Hertogenbosch blijven kalm en maken zich niet druk. De koerier, die verliefd is geworden op Vera, de dochter van legercommandant Johan Wolfert van Brederode, krijgt de opdracht om een boodschap naar de bewakingseenheid van Vlijmen te brengen.

De koerier schetst de situatie met vijf kampen rondom de stad, elk onder leiding van een commandant en vrijwel allemaal familie van Frederik Hendrik. Hij leert dat de soldaten, ondanks hun huurlingenstatus, de burgers moeten beschermen tegen plundering door de eigen troepen. Na aankomst in Vlijmen worden de koerier en de bewakingseenheid gevangen genomen door soldaten van het stadsgarnizoen van Breda onder leiding van kapitein Kevelaer en naar gouverneur Van Grobbendonck binnen de vesting van ’s-Hertogenbosch gebracht. Deze ontvangt hem vriendelijk en stuurt de koerier terug naar Frederik Hendrik met het bericht dat de omsingeling nog open plekken heeft.

De episode eindigt met de realisatie van een circumvallatie rondom de stad, een dijk van 43 kilometer, die in recordtijd is voltooid. De koerier reflecteert op zijn avonturen en de liefde voor Vera, terwijl de spanning rondom de belegering toeneemt.

Episode 4: Constantijn Huygens

In deze aflevering bezoeken we de kamer van secretaris Constantijn Huygens, op één hoog in het kasteel gelegen en verlicht door ramen aan drie zijden — precies zoals hij beschreef in een berijmde brief aan zijn broer. We horen verhalen over en werken van Huygens, in poëzie en muziek, vertolkt door Krijn Koetsveld en Jennifer van der Hart. Het draait in deze episode om het belang van muziek en poëzie midden in de strijd — als bron van troost, beschouwing en beschaving.

Ondertussen volgt de Koerier de ontwikkelingen rond het beleg van ’s-Hertogenbosch. In het Spaanse kamp blijft men wachten op Hendrik van den Bergh, die op zijn beurt versterking afwacht in Turnhout. Aan Staatse zijde wordt intussen hard gewerkt aan de aanleg van de contravallatie. Frederik Hendrik speelt zijn troefkaart uit: het omleiden van de rivieren de Dommel en de Aa achter zijn eigen verdedigingswallen om, zodat het water niet langer als verdediging voor de stad kan dienen, maar juist als bescherming van de Staatse troepen dient én via nieuwgegraven kanalen als bevoorradingsroute voor de Staatsen vanuit Crevecoeur.

Acteur Victor Lange maakt een kleine carrièresprong: waar hij in de vorige episode nog bezig was met het opzetten van een YouTube-kanaal, verwelkomt hij de bezoekers deze keer in een heuse televisiestudio — als presentator van Podium De Koerier.